Met ongeveer drie miljoen exemplaren is de collectie fossiele evertebraten de grootste binnen de paleontologische collecties van Naturalis. Evertebraten zijn dieren zonder wervelkolom. Onder deze fossielen zijn prachtig bewaarde zeelelies, kreeftachtigen, trilobieten, brachiopoden en ammonieten te vinden. Daarnaast zijn er ichnofossielen: spoorfossielen die iets zeggen over het gedrag van de dieren die ze gemaakt hebben. Voorbeelden hiervan zijn pootafdrukken, knaagsporen en graafgangen.
Hoogtepunten
De evertebraten collectie van Naturalis omvat een indrukwekkende verzameling van fossielen van ongewervelde dieren. Deze bijzondere collectie biedt inzicht in de evolutie en diversiteit van ongewervelde diergroepen door de tijd, van de vroegste levensvormen tot de meer complexe organismen van latere perioden.
Burgess Shalefossielen
De Cambrische explosie is een bijzondere periode in de geschiedenis van het leven, waarin een enorme diversiteit aan (met name evertebraten) diersoorten ontstond. Van dieren met een uitwendig pantser tot dieren met een chorda (de voorloper van de ruggengraat), fossielen uit het Cambrium bieden een bouwschets voor de diersoorten die we vandaag de dag nog steeds kennen.
De Burgess Shale is een geologische formatie uit het Cambrium, gelegen in het Canadese deel van de Rocky Mountains. Deze formatie wordt gedateerd op ongeveer 500 miljoen jaar oud en herbergt een talloze hoeveelheid aan evertebraten fossielen. Naturalis beschikt over een aantal van deze bijzondere fossielen in haar evertebraten collectie.
Timorcollectie
In het Perm (ca. 300 - 250 miljoen jaar geleden) en Trias (ca. 250 - 200 miljoen jaar geleden) lag er in het gebied dat nu het Indonesische eiland Timor heet een ondiepe zee met daarin een heel soortenrijk rif. De fossielen die dat rif vertegenwoordigen, zoals koralen, ammonieten en zeelelies, zijn uitzonderlijk goed bewaard gebleven en vormen een unieke bron van informatie voor het reconstrueren van de mariene wereld in het Perm en Trias.
Tussen 1910 en 1916 werden verschillende expedities vanuit de Technische Hogeschool Delft (nu TU Delft) naar het Indonesische eiland Timor ondernomen. In 1937 werd er nogmaals een expeditie ondernomen - dit keer vanuit het Geologisch Instituut van de Universiteit van Amsterdam. In Naturalis zijn deze twee collecties samengevoegd, volledig geregistreerd en toegankelijk gemaakt voor onderzoek.
Micropaleontologie
De allerkleinste microfossielen worden bewaard op objectglaasjes en in kunststof slides. Naturalis heeft er ongeveer 130.000. Het overgrote deel van de collectie bestaat uit foraminiferen: eencellige organismen met een uitwendig kalkskelet dat goed fossiliseert. Er zitten ook minuscule (delen van) planten bij, maar ook conodonten: een uitgestorven groep in de zee levende gewervelde diertjes. Sommige slides bevatten kleine fragmenten van grotere fossielen.
Wie werken hiermee
Projecten
4D-REEF Onderzoek
Belangrijkstepublicaties
Leloux, J., & Renema, W. (2007). Types and originals of fossil Porifera and Cnidaria of Indonesia in Naturalis. NNM Technical Bulletin, 10.
https://repository.naturalis.nl/pub/270361
Leloux, J. (2002). Type specimens of Maastrichtian fossils in the National Museum of Natural History, Leiden. NNM Technical Bulletin, 4, 1–40.
Meerinformatie
Timor collectie
https://bioportal.naturalis.nl/nl/highlights/timor-collection
Paleontologische dataset van Naturalis
https://www.gbif.org/dataset/ea233ece-c4fb-4fb8-bf98-f16235c4144c