Wat is biodiversiteit?

Oceaan beeld van koraalrif

De biodiversiteit is de verscheidenheid aan levensvormen op aarde. Je denkt dan misschien snel aan torren, vogels en zoogdieren, maar hier vallen ook planten, schimmels, bacteriën en wijzelf onder. Maar biodiversiteit is meer. De enorme variatie aan leven tussen individuen, populaties, leefgemeenschappen en ecosystemen: dát is biodiversiteit. 

 

 

Alles hangt samen

Biodiversiteit is de verscheidenheid aan levensvormen op aarde. Zonder bloemen geen bijen, zonder plankton geen vis en zonder bomen geen apen. Al het leven is afhankelijk van ander leven. 

We zijn verbonden

Soorten bestaan feitelijk uit individuen, ieder met hun unieke, genetisch vastgelegde kenmerken. Individuen leven samen in groepen of populaties. De populaties van verschillende soorten vormen samen een leefgemeenschap. Op hun beurt vormen verschillende leefgemeenschappen in hun natuurlijke omgeving samen een ecosysteem. Op al deze niveaus is sprake van biodiversiteit. Denk bijvoorbeeld aan de diversiteit tussen mensen, of hoe verschillend het ecosysteem van de Waddenzee is van de Veluwe.

Al deze verschillende soorten individuen, organismen en ecosystemen zijn verbonden met elkaar. Deze verbondenheid is in sommige gevallen vrijwel direct te zien. Bijen kunnen niet zonder bloemen, walvissen niet zonder plankton, veel planten niet zonder schimmels. De mens kan niet zonder planten, dus indirect kunnen wij ook niet zonder schimmels. Al het leven is afhankelijk van elkaar.

Biodiversiteit kun je vergelijken met een blokkentoren. Er kunnen soorten bijkomen en soorten verdwijnen, maar over tijd houden de vele soorten elkaar min of meer in evenwicht. Wanneer er te veel soorten verdwijnen – als je teveel blokken weghaalt – kan het evenwicht worden verstoord. Daarom is het van belang om alle soorten te beschrijven, te begrijpen en te verklaren.

Hoeveel soorten zijn er?

Over de hele wereld zijn er ruim 1,75 miljoen verschillende soorten ontdekt en beschreven. Maar dan zijn we er nog lang niet, dit is namelijk de bekende biodiversiteit. Daarnaast is er de werkelijke biodiversiteit; de echte hoeveelheid soorten op aarde wordt door wetenschappers geschat op ruim 10 miljoen soorten – en dan tellen we bacteriën even niet mee. Hoeveel soorten er precies zijn, weet niemand.

Hoe kan het dat we misschien nog maar 20% van alle soorten ontdekt en beschreven hebben? De soortenrijkdom is niet gelijkmatig verdeeld. Zowel wereldwijd als per groep; er zijn véél meer soorten insecten, planten en schimmels dan gewervelde dieren bekend. Ter vergelijking: er zijn 1 miljoen soorten insecten bekend tegenover 45 duizend gewervelde dieren. Daarnaast zijn sommige gebieden nog nauwelijks ontdekt. In bijvoorbeeld de diepzee, de ijsvlaktes van Antarctica en diep in de tropische regenwouden schuilen nog gebieden die nauwelijks onderzocht zijn door de mens. 

Het bestuderen van soortenrijkdom helpt ons de verschillen tussen leefgemeenschappen en ecosystemen te begrijpen.