Verborgen schatten door Becky Desjardins, preparateur

2 januari 2019
Minifossielen

Becky is preparateur. Ze heeft veel verschillende taken: het schoonmaken van walvisgraten, het voorbereiden van onderzoeksvellen van vogels en dieren en het repareren van bijvoorbeeld gebroken geologische monsters. Van alle taken die ik doe, is het meest ontspannend het wassen van fossiele weekdierenmonsters. Dit omvat het scheiden van schelpen van modder en zand door een zeef. Het is een meditatieve taak om rond te zwiepen in een pan, en het leuke is dat je nooit weet wat er zal verschijnen. De begraven schat waar ik naar op zoek ben, is geen goud, maar prachtige schelpen!

Volg onze verhalen

Bij Naturalis zijn we dag en nacht bezig om de collectie aan te vullen als rijksmuseum, academisch onderzoeksinstituut en erfgoedinstelling.

FacebookTwitterInstagramYouTube

Op het moment werk ik aan harde ballen klei die afgelopen voorjaar zijn verzameld. Het werk wordt in een reeks stappen gedaan. De kleiballen zijn zo stevig dat ze eerst een paar uur in water moeten worden gedrenkt. Hierdoor wordt de klei afgebroken en worden zachte modder, wat gemakkelijker te verwerken is. Als het eenmaal zacht is, wordt de modder in een zeef geplaatst met een maaswijdte van 0,5 mm. Ik voeg een beetje modder aan de zeef toe en leg het onder stromend water in een speciale gootsteen die is ontworpen om met zand en modder in de afvoer te werken. Het water gaat door de zeef, neemt de klei mee en laat de fossiele schelpen achter. Maar... het is niet helemaal duidelijk; de modder is gevuld met kleine pellets van klei die nog niet verzadigd zijn met water, dus ik moet de zeef een beetje draaien en het water gebruiken om de stukjes klei op de bodem te verplaatsen om ze aan te moedigen om uit elkaar te vallen. Deze was behoorlijk ontspannend! Hierna zijn er nog steeds kleine stukjes klei, maar ik heb ondervonden dat een tweede nacht in waterbad ze verzacht zodat ze tijdens de was van de volgende dag verdwijnen.

Het leukste is natuurlijk om te zien wat er uit elke bak modder tevoorschijn komt. Voor het blote oog lijken het vooral schelpfragmenten te zijn, door een kijkje onder een microscoop komen veel microscopische kleine gastropoden aan het licht. Als we eenmaal hebben gevonden, lijkt het erop dat het einde van een krabklauw is. Mijn favoriet zijn de kleine fossielen van weekdieren, meestal ieniemienie slakjes. Ze zweven in de top van het water in de zeef en ze zien eruit als witte drijvende zandkorrels. Maar als je ze van dichtbij bekijkt, zijn ze echt prachtig.

wekende kleiballen
modder

Deze specifieke partij exemplaren was afkomstig van Texel, het zuidelijkste van de Waddenzee-eilanden. Een onderzoeker van Naturalis en de collectiebeheerder van fossiele weekdieren gingen op expeditie en verzamelden deze droge kleiballen van de stranden daar. Deze ballen verschijnen nadat een strand is versierd. Ze worden opgebaggerd uit de bodem van de Noordzee samen met zand bestemd voor een uitgehold strand. Wanneer het zand op het strand wordt gepompt, zijn de kleiballen ook. Deze kleiballen van Texel bevatten fossielen van weekdieren uit een late pleistoceen gematigde periode genaamd de Eemian, die tussen 116.000 en 126.000 jaar geleden plaatsvond. Hoewel individuele shells zich altijd op het strand wassen, bij het observeren van de inhoud van enkele kleiballen, zie je schelpen van een hele reeks soorten, waaronder zeer fragiele soorten, en kun je een idee krijgen van wat dieren in de zee hebben geleefd en hoe de Eemian-omgeving eruit zag. Bovendien hadden sommige van de verzamelde kleiballen een afdruk van zeegras op zich (deze zullen we niet wassen). Dit, in combinatie met de fijne korrel van de modder, geeft aan dat ze uit een warm, ondiep, stil wateroppervlak kwamen. Heel anders dan de Noordzee vandaag! Deze voorbeelden zijn een terugblik in de tijd om niet alleen te zien welk type ecosysteem de Noordzee ooit was, maar ook welke soorten organismen er leefden. 

Deze fossiele schelpen gaan na het wassen de collectie in, waar ze voor onderzoekers beschikbaar zijn. Maar eerst meer ontspannen werk van het zeven en zoeken naar fossiel goud.

schelpjes onder de microscoop
meer schelpjes onder de microscoop