De dodo ark Dodo-expeditie 2010

15 juli 2019
De dodo-ark

Onze technicus Ren Floore van Hollandia is vooruit gereisd. Hij heeft de afgelopen twee weken alleen doorgebracht op het guest house van Mon Desert. De afgelopen twee weken is hij hard bezig geweest aan het ontwerpen en bouwen van de dodo ark, zoals hij dat noemt. Bij de timmerwerkplaats stonden een metalen en een houten constructie.

Volg onze verhalen

Bij Naturalis zijn we dag en nacht bezig om de collectie aan te vullen als rijksmuseum, academisch onderzoeksinstituut en erfgoedinstelling.

FacebookTwitterInstagramYouTube

Het lijken boten van ijzer en hout zonder bodem. Samen met een lasser en een timmerman heeft Ren aan deze constructies gewerkt. Ren legde mij uit dat de houten constructie een skelet is van hout waarover de metalen constructie heen gemaakt is. Het metalen gevaarte is ongeveer 1,5 meter breed, 2 meter lang en 75 cm diep. Het bestaat uit een ijzeren frame, die twee halve cirkelvormige platen met elkaar verbindt. Vrijdagmiddag had Ren aan de bodem twee metalen platen op gelast en begon de dodo ark vorm te krijgen. De dodo ark is ons geheime wapen waarmee we hopen dat het dodo massagraf haar geheimen prijs zal geven.

Het idee is dat we de ark omgekeerd in de dodo-polder gaan plaatsen en dan vervolgens de ark door de fossielenlaag heen draaien. Als een soort reuzen ijsschep zal de ark vervolgens zich vullen met het sediment waar de botten inzitten. Vervolgens kunnen de paleontologen rustig de skeletten gaan uitgraven uit de ark. Theoretisch allemaal heel aardig. Daar houden wij wetenschappers van, theorie! "maar de praktijk is weerbarstiger" zegt Ren, terwijl het sjekkie op zijn onderlip danst.

De dodo-ark
Ren Floore

Na de opgraving van vorig jaar juli 2009 was onze dodo-polder waar we drie jaar aan gewerkt hebben doorgebroken. Vijf dagen lang hebben we prachtig de botten kunnen opgraven in de dodo-polder waarbij we de positie van botten precies konden inmeten. We zagen voor het eerst hoe de botten in de bodem staken en dit gaf ons enig inzicht hoe de dieren hier zo massaal zijn gestorven.

Zoals voorspeld door onze hydroloog Perry de Louw zou de waterdruk op den duur groter worden dan de tegendruk van de bodem omdat we steeds meer grond en fossielen zouden weghalen. Een onstabiele situatie was er eigenlijk al vanaf het moment we het water uit de polder pompten. Na vijf dagen was de waterdruk te groot waardoor de bodem van de polder openbarstte. Er ontstonden wellen, open gaten of scheuren, waardoor veel meer water het poldertje instroomde. Als voorbereiding op deze dodo-expeditie hebben we met elkaar op verschillende bijeenkomsten gebrainstormd over hoe we nu verder moeten graven. Perry rekende uit dat we met twee pompen de toestroom van het water zouden kunnen bijhouden. Maar de conclusie was al snel dat verder pompen de dodo-polder verder instabiel zou maken. De kans was groot dat er in de bodem van de polder nog meer wellen zouden ontstaan. Door het naar boven stromende water zou de fossielenlaag kunnen beschadigen en we willen juist de fossielen in hun oorspronkelijk positie opgraven.
 

Verschillende ideeën werden geopperd: de bodem bevriezen om de stabiliteit te vergroten en watertoevoer te stoppen, de druk verlagen middels een hoge drukballon waardoor watertoestroom ook werd gestopt, noem maar op. Technieken die in de praktijk werken maar zeer kostbaar zijn. Maar al in het begin stelde Ren voor om een hele grote ijsschep te gaan gebruiken waardoor we in één keer een groot deel van de fossielenlaag in de dodo-polder boven water kunnen tillen. Hierdoor blijven de botten min of meer op zijn oorspronkelijke positie zitten en kan er rustig worden verder gegraven. Door de halve cilindervorm kreeg deze schep al snel de bijnaam de dodo ark. En nu is hij bijna klaar!

De dodo-ark
schetsen voor de ark

Gisteravond vroeg ik aan Ren hoe die ark nu in hemelsnaam werkte. Hij tekende mij het ontwerp voor. En legde me uit dat we met behulp van twee krikken, een stellage waar de scoop in hangt, een tractor als contragewicht, een trilmachine, de dodo ark in de grond gaan werken. De schetsen laten duidelijk zien wat hij bedoeld. Ik begrijp het nog niet helemaal, maar ik heb er veel vertrouwen in. Iedere keer weer heeft Ren bewezen dat hij het bijna onmogelijke kan waar maken! Een gouden vent.

Maandag moet de ark klaar zijn en wordt hij geplaatst in de polder...