De nachtelijke wasstraat

Als je auto vies is, kun je twee dingen doen: 1) je pakt een emmer en spons en gaat zelf aan de slag óf 2) je brengt hem naar de wasstraat. Dat laatste is natuurlijk een stuk gemakkelijker…

… en zo blijken veel vissen er ook over te denken. Op koraalriffen bestaan namelijk heuse wasstraten, waaraan zij een bezoekje brengen om zich eens lekker te laten schoonmaken. In zo’n wasstraat verwijderen kleine garnaaltjes de parasieten van het lichaam van de vissen. Daar hebben ze beiden profijt van: de garnaaltjes hebben een voedzaam maal en de vissen zijn weer lekker schoon.

Als vieze vis heb je de keuze uit heel veel wasstraten. De garnalen moeten dus behoorlijk hun best doen om te zorgen dat potentiële klanten voor hún zaakje kiezen. Dit doen ze bijvoorbeeld door van kleur te veranderen of met een soort dansje de aandacht te trekken en zo een vis bij de concurrentie weg te lokken. Omdat je licht nodig hebt om zo’n dansje te kunnen zien en de wasstraat te vinden, dachten onderzoekers altijd dat de wasstraten ‘s nachts gesloten moesten zijn.

In 2015 werd voor het eerst een garnaal gezien die ‘s nachts aan het werk was. Onderzoekers Militz en Hutson zagen dat een soort met de prachtige naam Lysmata amboinensis in het donker aan het schoonmaken was. Dit was echter wel in een laboratorium, en dus niet onder natuurlijke omstandigheden. Slechts één keer werd een nachtelijke schoonmaak op het koraalrif zelf waargenomen, in 2015 door onderzoeker Bonaldo en zijn collega’s.

In een nieuw artikel, vertellen Naturalis-onderzoekers Arthur Bos en Charles Fransen nu dat ze ook zo’n nachtelijke werknemer hebben gezien. Tijdens een nachtduik in de Davao Gulf bij de Philippijnen, zagen zij hoe een garnaal (genaamd: Urocaridella antonbruunii) een konijnvis heel voorzichtig benaderde en deze begon schoon te maken. Het bijzondere was, dat de desbetreffende vis op dat moment aan het slapen was! De onderzoekers denken dat deze garnalensoort zich wellicht heeft gespecialiseerd in nachtwerk, om zo competitie met de andere schoonmaak-garnalen te vermijden.

Niet alleen het tijdstip maakt de observatie bijzonder, maar ook de soort die werd schoongemaakt. De meeste klanten van de wasstraten zijn namelijk jagers of relatief grote, niet-jagende vissen. Jonge of kleine vissen, zoals konijnvissen, bezoeken de wasstraten bijna nooit. Pas twee keer eerder werden konijnvissen gespot in de wasstraat. En dit is nu de eerste keer dat het schoonmaken van een slapende konijnvis is waargenomen.

Zou een konijnvis misschien wel expres een bepaalde slaapplaats uitzoeken, om in alle kalmte tijdens zijn nachtrust schoongemaakt te worden? Dat kunnen de onderzoekers na één geval nog niet zeggen, een interessant onderwerp voor een volgend onderzoek misschien...

Lees het oorspronkelijke artikel van Arthur en Charles hier.