Bij Naturalis bewaren we een deel van onze objecten op vloeistof in verband met conservering van weke delen. Sommige potten zijn meer dan 200 jaar oud. Door verdamping zakt het vloeistofniveau langzaam maar zeker en hiervoor is op continue basis monitoring en onderhoud nodig. Daarnaast zitten veel objecten nog in potten die niet geschikt zijn voor langdurige conservering. Een team van projectmedewerkers en vrijwilligers zet zich in 2022 en 2023 in om de achterstand in de vloeistofcollectie weg te werken.
In totaal gaat het om naar schatting zo’n 1 miljoen potten verdeeld over 10 depots. De objecten staan op soort gerangschikt in de lades of kratten. In die potten zitten bijvoorbeeld vissen, kikkers, slangen, kwallen, orchideeën, spinnen en kevers. We hebben becijferd dat zo’n 150.000 potten in de depots onvoldoende vloeistof bevatten om de objecten goed te kunnen conserveren. Sommige depots zijn door hoge concentratie dampen (alcohol, formaline) onveilig om langer dan 15 minuten te betreden. Bij een langer verblijf moet de medewerker een gasmasker op.
Belang voorde toekomst
Als we de potten niet op tijd onderhouden, gaan de objecten die er in zitten verloren: ze drogen uit, beschimmelen en moeten soms weggegooid worden. Dat is een verlies voor de wetenschap. Het liefst potten we dan ook om naar moderne potten die met een schroefdeksel: makkelijk open en dicht te maken zijn door onderzoekers, en die voldoen aan de laatste eisen voor natuurhistorische vloeistofcollecties. Maar potten met historische waarde, en objecten met afwijkende maten in cilinders, worden behouden; het gaat hier om specialistisch en arbeidsintensief werk. Zo kan het object er weer een flink aantal jaar tegenaan.
Wie werkenaan dit project?
Het alcoholteam, zoals het team dat zich bezighoudt met het wegwerken van de achterstand in de vloeistofcollectie in de wandelgangen heet, bestaat uit zes projectmedewerkers en een groeiend aantal gastmedewerkers en stagiaires. Daarnaast krijgt het team ondersteuning van de afdeling Logistiek en Ontsmetting, die de potten weer terugzet op hun juiste plek in de depots. Zo’n groot team vereist natuurlijk de nodige onderlinge afstemming! Ook omdat we tussen twee alcohollabs en tien depots heen en weer lopen. Vandaar dat we elke werkdag om half 9 beginnen met koffie en een werkoverleg. Verder doet de groepsapp wonderen.
Meerinformatie
- "Collectie op alcohol heeft achterstand", 23 juli 2022, Leidsch Dagblad
- "Uitleg alcoholproject bij Naturalis Draait Door" (vanaf 18:30), 11 oktober 2022, YouTube