Naturalis heeft de fossielen van Homo erectus in museumzaal De vroege mens vervangen door replica’s. De originele exemplaren zijn in december 2025 teruggegeven aan Indonesië.
Replica’s van plastic
Waar nu vier objecten van fel geel plastic staan, toonde Naturalis tot voor kort fossielen van het eerst gevonden exemplaar van Homo erectus. Die werden, samen met nog vele duizenden andere fossielen, onder leiding van Nederlander Eugène Dubois opgegraven in Indonesië aan het einde van de 19e eeuw. Dat gebeurde door dwangarbeiders, die werkten onder zeer zware omstandigheden.
Schelp enschedelkapje
In september 2025 besloot de Nederlandse overheid dat deze fossielen terug gaan naar Indonesië. In december bracht algemeen directeur van Naturalis, Marcel Beukeboom, de belangrijkste topstukken uit de zogeheten collectie-Dubois persoonlijk terug naar het land waar ze thuis horen. Het gaat om een kies, een dijbeen en een schedelkapje van Homo erectus, en een door Homo erectus bekraste schelp.
Echt ietsveranderd
‘Naturalis is blij dat met de teruggave historisch onrecht wordt rechtgezet’, vertelt museumdirecteur Marjolein van Breemen. ‘Teruggave betekent voor ons ook dat zaal De vroege mens aangepast moet worden. We willen graag meer aandacht geven aan het koloniale karakter van de collectie. Daar wordt momenteel aan gewerkt. In de tussentijd hebben we de geel gekleurde replica’s geplaatst. Een contrasterende kleur, zodat het voor bezoekers overduidelijk is dat dit niet de echte fossielen zijn.’ Naturalis plaatst ook borden met uitleg over de teruggave.
De rest van de Dubois-fossielen
Naast deze vier topstukken geeft Nederland ook enkele tienduizenden andere fossielen terug. Dat gaat om resten van runderen, uitgestorven familieleden van de olifant, schelpen en nog veel meer. Het zorgvuldig inpakken en documenteren daarvan is nog vele maanden werk. Experts van Naturalis zorgen ook voor een zorgvuldige kennisoverdracht. De fysieke teruggave van deze fossielen vindt in 2026 plaats.
