Hoeveel soorten zijn er in Nederland? En hoe gaat het met ze? Op donderdag 22 mei brengt Naturalis de eerste editie uit van het Statusrapport Nederlandse Biodiversiteit. Het beste overzicht van de Nederlandse natuur ooit.
Alle soortenbij elkaar
Voor het eerst is er nu een rapport dat gegevens over de meer dan 47.000 soorten in ons land samenvat: het Statusrapport Nederlandse Biodiversiteit. Met informatie verzameld door duizenden mensen: wetenschappers en vrijwilligers van de Nederlandse soortenorganisaties, over de loop van decennia. Opgeschreven door meer dan dertig experts van Naturalis en andere instellingen, en uitgegeven door Naturalis. De Nederlandse natuurdata was namelijk net zo versnipperd als de natuur zelf.
We hebben de natuurkeihard nodig
Waarom is zo'n rapport belangrijk? Wetenschappelijk directeur Koos Biesmeijer van Naturalis legt het uit in deze video.
Van mos tot muis
Het resultaat: het beste overzicht van de brede biodiversiteit ooit: klein, groot, van muis tot mos, van schimmels tot zeeslakken en zweefvliegen. Dat is belangrijk, want op dit moment is slechts 6 à 7 procent van de soorten die in Nederland voorkomen vertegenwoordigd in het beleid. Zo heb je als land geen compleet beeld van de biodiversiteit, en zie je het dus ook niet als die snel achteruitgaat.
Een somberbeeld
Wat ís dan de status van de Nederlandse biodiversiteit? Het rapport laat zien dat we veel weten, maar vooral slechts kleine beetjes van het grotere geheel. Die kleine beetjes geven een somber beeld. Van de 3.625 soorten paddenstoelen die op de zogeheten Rode Lijst staan, is bijna de helft in enige mate bedreigd, en is er van nog eens een kwart onvoldoende data. We zien in Nederland nu minder dan de helft van het aantal vlinders, ten opzichte van 1992. “Als ecoloog denk je wel aardig te weten hoe het met de natuur gaat. Maar als je dan alle 19 soortgroepen waar een Rode Lijst van bestaat naast elkaar zet, en ze gaan allemaal achteruit, dan is het wel even slikken”, vertelt Prof. Dr. Koos Biesmeijer, wetenschappelijk directeur van Naturalis en een van de auteurs van het rapport.
Nieuwe kansen
Het rapport is echter ook optimistisch, benadrukt Biesmeijer: Er zijn ook soorten waar het wel goed mee gaat, zoals zeehonden, de otter en de zeearend. “Het rapport laat daarnaast zien dat als je iets doet voor natuurherstel, het ook werkt - en dat we weten wat we moeten doen.” Soorten die schoon water nodig hebben, zoals haften en groene kikkers, profiteren bijvoorbeeld van maatregelen voor schoner oppervlaktewater. Moerasvogels hadden baat bij natuurontwikkelingsprojecten, vaak in combinatie met het realiseren van waterberging.
Meer kijkop onderbelichte soorten
Bovendien laat het rapport zien dat er veel 'onderbelichte' soorten zijn, die sneller reageren op veranderingen in hun leefomgeving dan bijvoorbeeld een zoogdier of een eikenboom. Als we deze soorten beter in beeld krijgen, kunnen we sneller zien waar het mis gaat, of welke maatregelen effect hebben. Nieuwe technologie, zoals omgevings-DNA en soortenherkenning met behulp van kunstmatige intelligentie, kan een beter beeld opleveren van de natuur als geheel. Biesmeijer: “Nederland is nu kampioen in het verliezen van soorten, maar er liggen volop kansen om dit om te buigen. Met kennis, innovatieve technieken en effectief beleid, kan Nederland koploper biodiversiteitskennis en biodiversiteitsherstel worden.”
Bestel eenexemplaar
Het rapport is bedoeld voor Nederlandse natuurprofessionals en - beleidsmakers. Het is gratis te lezen en te downloaden via de links hierboven. Wie een fysiek exemplaar wil bestellen, kan dat doen. Stuur een mailtje naar Communicatie@naturalis.nl met daarin uw naam, organisatie, en postadres inclusief postcode.
Zelf bijdragenaan biodiversiteitsonderzoek
Ook jij kan bijdragen aan een beter beeld van de biodiversiteit! Dat begint met liefde voor de natuur, en snappen wat er daar allemaal te zien is. Jongeren kunnen zich aansluiten bij organisaties als JNM en NJN. Voor volwassenen zijn er plaatselijke natuurorganisaties en IVN. Nog laagdrempeliger: iedereen met een smartphone kan de app Obsidentify downloaden, en ondersteund door AI-soortherkenning van Naturalis waarnemingen doen.
De data in dit rapport is voor het grootste gedeelte afkomstig van de diverse soortenorganisaties in Nederland. Voor elke groep - paddenstoelen, planten, mossen, insecten, reptielen, noem maar op - bestaat er wel een club van geïnteresseerden, en zij verwelkomen vrijwilligers met open armen.
Meer over ons biodiversiteitsonderzoek
ARISE: Nederlandse soorten kennen en herkennen
eDentity: een nationale eDNA-infrastructuur
