It's all about the money
Handel, hoe lang bestaat de activiteit handel eigenlijk al? Sinds mensenheugenis. En het vond plaats in van alles en nog wat. Het uitwisselen (of ruilen) van goederen tegen betaling in welke vorm dan ook, is niet meer uit ons leven weg te denken. Zelfs andere dieren doen aan een soort van handel in goederen/materialen. Pinguïns bijvoorbeeld: Onderzoekers zagen dat bepaalde vrouwtjes bereid waren te paren met andere mannetjes dan hun vaste partner, als ze in ruil daarvoor een steen kregen om hun nest mee te bouwen. Stenen zijn in pinguïnkolonies heel gewild, omdat ze zo schaars zijn.
Ook de handel in insecten bestaat al erg lang. In de zeventiende eeuw werd het aanleggen van verzamelingen populair. Ze vormden een bron van kennis en genoegen: er was grote belangstelling voor zeldzaamheden (rariteiten): exotische planten, dieren en zelfs mensen. Beroemde rariteitenverzamelaars waren dr. Frederick Ruysch, met zijn schelpen, insecten, vissen, vogels en landdieren, en Jan Jacobsz Swammerdam met zijn gesteenten. Zijn zoon, de beroemde natuuronderzoeker Jan Swammerdam, voegde daar zijn insectenverzameling aan toe.
Met het Papillottenproject op de afdeling Entomologie hebben we ook te maken met een groot verzamelaar: J.M.A. van Groenendael. Alle insecten die hij vooral in Indonesië verzamelde, werden met de grootste zorg en nauwkeurigheid in papillotten opgeborgen. Deze papillotten beschermen de insecten (vooral vlinders werden in papillotten bewaard) tegen invloeden van buitenaf zoals licht en zure, vette vingers van mensen (nu: vrijwilligers). We hanteren de vlinders om die reden vandaag de dag ook alleen met pincetten en ander gereedschap om de fragiele vlinders intact te houden.
Om via deze omweg weer terug te komen op het woord handel, kwam ik laatst iets interessants tegen. Vlinders werden dus vroeger al verhandeld, echter voor heel andere prijzen dan tegenwoordig. Op de foto van een papillot uit de eind dertiger jaren van de vorige eeuw, is te zien dat de Apollovlinder Parnassius charltonius deckerti ongeveer 3 Reichsmark kost: Een ♂ 3,- RM en een ♀ 2,- RM. Tegenwoordig wordt deze vlinder niet of nauwelijks meer aangeboden, maar wanneer dat wel gebeurt, mag de verzamelaar diep in zijn portefeuille tasten.
Op de huidige ‘markt’ kost een degelijk exemplaar zo rond de 180 euro. Hoewel de prijs voor deze vlinder volgens andere bronnen flink kan wisselen, zijn er meer vlinders met een hoge handelswaarde. Sommige vogelvlinders (Ornithoptera) bijvoorbeeld, worden (met bijbehorende CITES verklaring) verkocht voor $ 1000,- of zelfs meer! Van die prijzen ‘zie ik ze vliegen’!
Geschreven door Jasper Boldingh
Gastmedewerker Naturalis Biodiversity Center
11-07-2017