Volkstuinen zijn veel meer dan een plek om groente en fruit te verbouwen. Ze dragen bij aan biodiversiteit, gezondheid en sociale verbinding. In opdracht van AVVN zocht Kennis Natuurlijk! uit wat het bredere maatschappelijk belang is van de aanleg en het behoud van volkstuinparken.
De verborgen kracht
Volkstuinen kunnen op veel manieren waarde hebben voor mens, natuur en maatschappij. Indien ze evenwichtig en zorgvuldig gebruikt worden, hebben volkstuinen de potentie om op veel vlakken een positieve bijdrage aan de omgeving te leveren. Omdat ruimte steeds schaarser wordt en de vraag naar volkstuinen groeit, heeft Imani Taroenodikromo namens Kennis Natuurlijk! de waarde van volkstuinen in kaart gebracht in een rapport en een begeleidende poster. Deze producten helpen volkstuinders en gemeenten om evenwichtige keuzes te maken in het beheer, behoud en de aanleg van volkstuinen.
Velevoordelen
Volkstuinen bieden ruimte voor recreatie, er worden groenten, fruit en kruiden verbouwd, maar ook medicinale planten en sierplanten. Dit zijn directe voordelen, maar de waarde van volkstuinen is veel breder, zegt Taroenodikromo: “Tuinieren geeft rust. Je denkt bijvoorbeeld even niet aan werk. Dat is goed voor de mentale gezondheid. Mensen komen elkaar ook tegen bij het tuinieren. Dit draagt bij aan sociale cohesie.”
Veel volkstuinparken zijn ook openbare ruimten waar de buurt welkom is en waar educatieve activiteiten worden aangeboden. Mensen komen er in contact met de natuur en kunnen er mogelijk meer leren over ecologisch tuinieren en een gezonde leefstijl. “Mensen ontwikkelen er een meer positieve houding richting groente en fruit.” zegt Taroenodikromo.
Vijfwaarden
Om de verschillende manieren waarop volkstuinparken bij kunnen dragen zichtbaar te maken zijn deze ingedeeld in vijf categorieën.
- Ecologisch (biodiversiteit, bestuiving, ecologische verbinding)
- Sociaal (fysieke gezondheid, mentale gezondheid, sociale cohesie)
- Cultureel (educatie, recreatie, cultuurbehoud, esthetiek)
- Consumptief (voedselvoorziening, medicinale kruiden, sierplanten)
- Financieel (minder onderhoudskosten, luchtzuivering, verkoeling, bodemkwaliteit, waterinfiltratie & berging)
Evenwichtige keuzes in het beheer en de inrichting van een volkstuinpark zijn essentieel voor de potentiële waarde. De nadruk op maximale oogst kan bijvoorbeeld ten koste gaan van biodiversiteit. Maar met evenwichtig beheer worden meerdere waarden versterkt. Zo biedt de aanleg van inheemse beplanting voedsel voor bestuivers. Dit ondersteunt niet alleen de lokale biodiversiteit; bestuivers zijn ook belangrijk voor een goede oogst. “Wij leven zelf ook van ecosystemen. Daarom moeten we deze ecosystemen gezond houden. Wat je geeft krijg je ook weer terug.” illustreert Taroenodikromo.
Een positieve invloedop de wereld
Op een volkstuinpark kunnen gelijkgestemden houvast vinden volgens Taroenodikromo. “We leven in een tijd waarin we te maken hebben met biodiversiteitsverlies en klimaatverandering. Door een plek te hebben waar je ecologisch kan tuinieren kan je op individueel niveau een klein stukje positieve invloed hebben op de wereld.”
Richting de toekomst hoopt Taroenodikromo dat meer mensen met (volks)tuinen rekening houden met biodiversiteit en het verschil dat ze kunnen maken. “Als je inheemse bloemen rondom je tuin plant, minder maait en organisch bemest kan je al veel betekenen.”
Zelf aande slag
Zelf aan de slag? Bekijk het pakket:
Meer Kennis Natuurlijk!
Ook interesse om samen te werken met Kennis Natuurlijk! ? Neem dan contact met ons op via het contactformulier op naturalis.nl/kennisnatuurlijk en lees meer over wat Kennis Natuurlijk! voor jou kan betekenen.
Dit is een Kennis Natuurlijk! project. Kennis Natuurlijk! is een samenwerking tussen ASN Bank en Naturalis Biodiversity Center waarbij jonge onderzoekers worden verbonden aan kennisvragen uit de samenleving. Het project richt zich op het gezond, natuurinclusief en klimaatbestendig maken van onze woon-, werk- en leefomgeving. Het onderzoek dat hiervoor nodig is wordt financieel ondersteund door ASN Bank, met een deel van de provisie-inkomsten van ASN-verzekeringen. Door deze samenwerking kunnen we gezamenlijk kennisvragen beantwoorden, die anders onbeantwoord blijven.
Nieuwsgierig naar welke andere vragen we hebben beantwoord? Klik hier voor al onze toolboxen.
